Emil Jaques – Dalcroze ( 1865 – 1950 r.) - twórca METODY RYTMIKI, kompozytor, dyrygent, pedagog, pisarz muzyczny.

 

·       Rytmika to ćwiczenia ruchowe, które stanowią podstawę wychowania muzycznego. Pozostałe elementy metody Dalcroze’a to improwizacja i solfeż.

W założeniach teoretycznych te trzy człony były ze sobą wzajemnie powiązane. Kontakt dziecka z muzyką miał charakter ogólnokształcący. Był to program zarówno umuzykalnienia jak również wychowania, który miał na celu podnieść ogólny rozwój wrażliwości i sprawności ruchowej oraz rozumienia i przeżywania muzyki u każdego ucznia. Ponadto miał przyczynić się do rozbudzenia i rozwoju jego pomysłowości i aktywności.

 

·       Emil Jaques - Dalcroze cały swój system oparł na dwóch zasadach: "praktyka powinna poprzedzać teorię, której prawidła należy podawać dzieciom wówczas, kiedy doświadczają na sobie zjawiska, z którego prawidła te wypływają" oraz "specjalnie w dziedzinie nauczania muzyki dzieje się tak, że wkłada się dzieciom narzędzie do ręki, zanim jeszcze dowiedzą się jakie będzie jego zastosowanie (...). Uczy się dziecko, zanim się je umuzykalni; to znaczy zanim zjawi się słuch wewnętrzny, zanim cały organizm dziecka będzie w stanie podporządkować się artystycznym wzruszeniom"

·       System wychowania muzycznego wypracowany podczas wielu lat działalności muzycznej i pedagogicznej E.Jaques - Dalcreoze’a polega na realizacji ruchowej rytmu muzycznego i innych elementów muzycznych tj. dynamiki, tempa, artykulacji i frazowania.

·       Realizacja rytmu aktywizuje:

  • Cały organizm
  • Pobudza wyobraźnię
  • Daje poczucie radości i pewności siebie

·       Celem rytmiki jest:

  •  Kształcenie skoncentrowanej postawy dziecka
  • Kształcenie szybkości reakcji
  • Kształcenie uniezależnienia ruchów kończyn (rąk i nóg)
  • Kształcenie intensywności i podzielności uwagi, niezawodnej reakcji na bodźce i dokładności spostrzegania, sprawnej pamięci, procesów porównywania i analizy, indywidualnej wyobraźni oraz gotowości twórczych rozwiązań
  •   Kształcić muzykalność: doświadczanie i uświadamianie sobie zjawisk rytmicznych, dynamicznych, agogiki, artykulacji, formy muzycznej i wyrazu, zabarwienia emocjonalnego muzyki

Powyższa metoda wychowania muzycznego ma na celu rozwijanie wrodzonych uzdolnień muzycznych dzieci bez względu na rodzaj i stopień tych uzdolnień.


Cytaty Emila Jaques-Dalcroze'a:

 

„ Rytmika przełamuje hamulce wewnętrzne, psychiczne opory, które jakże często towarzysza człowiekowi

i przeszkadzają mu w pełnym rozwoju. Pobudzanie sfery somatycznej poprzez gimnastykę rytmiczną, rozwija koncentrację, tym samym stymuluje procesy myślowe wpływające na rozwój umysłowy”.

 

 

„ Rytmika przemawia do nas za pośrednictwem muzyki, jest więc radosna mową, która przenika nas do głębi, budzi uśpione lub zaniedbane wrodzone poczucie rytmu, wzmacnia je i uzewnętrznia podkreślając w ten sposób indywidualne cechy każdego z nas. Poprzez rytm muzyczny kształci rytmika układ mięśniowy
i nerwowy,  tym samym przyczynia się do pełnego i harmonijnego rozwoju człowieka”.

 

 

„ Rytmika stanowi podstawę każdego wychowania artystycznego, gdyż wszystkie sztuki sięgają korzeniami rytmu. Wykształcenie wewnętrznego poczucia rytmu daje człowiekowi większe wyczucie i zrozumienie piękna i harmonii, powiększa jego wrażliwość artystyczną. Wewnętrzne poczucie rytmu wpływa również dodatnio na wiele procesów psychicznych i na wewnętrzne opanowanie... badania nad właściwościami rytmu, a wreszcie doświadczenia z uczniami, pozwalają mi stwierdzić stanowczo, że rytmika jest idealnym przygotowaniem do harmonijnego, intelektualnego, artystycznego    rozwoju”.

 

 

„ Rytmika pragnie po prostu przyznać pierwsze miejsce muzycznej świadomości, tej bezpośredniej, syntetycznej, dalekosiężnej... Nie polega ona na studiowaniu rytmów muzycznych, podejmuje, jeżeli te studia są niezbędne, ale na poszukiwaniu sposobu, za pomocą którego  muzyka będzie mogła do nas dotrzeć”.

 

 

„ Rytmika poprzez różnorodność poleceń zapewnia uczniom rozwój ich indywidualności. Właściwe pojmowanie i prowadzenie rytmiki pozwala na poznanie samego siebie i jak najpełniejsze wykorzystanie wszystkich swych możliwości”.

 

„ Rytm i ruch w muzyce są podstawą życia. Jestem przekonany, że przyjdzie czas, że muzyka będzie odgrywać dużo większą rolę w wychowaniu, niezależnie czy to będzie wychowanie ciała czy ducha.
E. Jaques – Dalcroze pracuje w myśl tej zasady i idzie drogą, która kiedyś będzie się coraz bardziej naśladować”.

 

„ Sens rytmu muzycznego jest w istocie nie tylko rodzajem ruchu, ale również emocji, opiera się na odbiorze wyrazowych jakości muzyki. Z tego powodu nie może być on pobudzany, jak również ujmowany poza granicami muzyki”.

 

Dalcrozowi przyświecała platońska myśl: Rytm. Wyrażenie porządku i symetrii przenika ciało i duszę człowieka objawiając mu harmonię całej jego osobowości. Jeżeli Renesans sugeruje powrót do początków naszej cywilizacji, to Renesans rytmu powinien być rozumiany jako powrót do źródła sztuki, co jest równoznaczne z powrotem do czasów antycznych. Grecka teza o troistości tańca, muzyki i poezji mówi o tym, iż każdej z tych sztuk życie nadaje rytm."